Yeni araştırma: Denizaltı fiber optik kablolarla zelzeleler daha süratli tespit edilebilir

Dünyanın önde gelen bilim mecmuası Nature Scientific Reports’da yayınlanan bir araştırma, deniz altında internet erişimini sağlamak için kullanılan mevcut fiber optik kabloların denizden gelen zelzeleleri mevcut usullerden otuz dakika evvel tespit edebildiğini ortaya çıkardı. Ticari bağlantı şirketlerine ilişkin fiberler dahil optik irtibat fiberlerinin zelzele erken ikaz sistemleri sağlayabileceği gösterildi.

HU’nun Yer Bilimleri Enstitüsünden Dr. Itzhak Lior, “Deniz yatağının altında yahut algılayıcı olmayan alanlarda meydana gelen sarsıntılar, mevcut teknolojilerle gecikmeli algılanabiliyor; bu da sarsıntıya hazırlanmayı engelliyor. Son vakitlerde, internet irtibatı için dünya çapında kullanılanlar dahil fiber optik kablolarla sarsıntılar izlenebilir. Bu çalışmada, bilhassa denizde meydana gelen depremlerde erken uyarı sağlamak için klâsik sensörler yerine optik fiberlerin kullanılabileceğini gösteriyoruz.” diyor.

Karadaki sismik ağların ağırlaştırılması ve kablolu okyanus tabanlı algılayıcı ağlarının kurulması üzere mevcut tahliller Japonya ve Kanada’da uygulanıyor. Bu tahliller yüksek maliyetli olmalarıyla dünya genelinde uygulanamıyor. Lakin bir alternatifi var; yeni akustik algılama teknolojisini kullanarak mevcut fiber optik kabloları yoğun sismik ağlara dönüştürmek. Mevcut fiber altyapının kullanılması zelzele ihtar sistemlerinin kurulmasını ve işletilmesini kolaylaştırıp hızlandırabilecek ve ikaz müddetlerini kısaltacak.

Her yıl dünyanın her yerinde çok sayıda zelzele meydana geliyor. Neyse ki bunların birden fazla zayıf ve hasara yol açmıyor fakat güçlü olanlar (1999 Gölcük zelzelesi, 2023 Kahramanmaraş zelzelesi gibi) kitlesel felaketlere ve çok sayıda can kaybına neden olabiliyor. Mevcut deprem izleme teknolojisi, karada meydana gelen zelzeleler için erken ikaz sağlayabiliyorken, deniz tabanlı meydana gelen sarsıntılar ekseriyetle başladıktan on saniye sonra tespit ediliyor ve mevtle sonuçlanıyor.